İsimler hayatımız içerisinde sürekli yer almakta olup, cümlelerimiz arasında da sık sık ön plana çıkmaktadırlar. Bazen, isimler yerine alternatif bir şeyler kullanmak isteriz. İşte bu gibi durumlar için geliştirilen zamirler, isimlerin yerini tutmakta olup anlatılmak istenenin daha kısa sürede anlatılmasına olanak sağlamakta. Örneğin “Trabzonda’da doğdum fakat yıllardır oraya hiç gitmedim” cümlesinde Trabzon’da bölümünü tekrardan dile getirmemek için ” ora” kelimesini kullanarak anlatmak istediğimizi daha kısa yoldan anlattık. Bununla birlikte ” Ben oraya hiç gitmedim” cümlesinde de yine “ora” isim yerine kullanılmak üzere ifadeyi yansıtmakta. Zamirler bu tür görevler üstlenmekte olup tamamen isim yerine gelecek cümleleri ifade etmektedirler. 6 adet zamir türünün bulunduğunu, yazımız içerisinde ayrıntılı bir şekilde yer alacağını söyleyebiliriz.
1-Kişi Zamiri
Kişi zamiri, sadece insan isimlerini yerine kullanılmaktadır. Yıllardan almış olduğumuz eğitimler içerisinde kişi zamirleri bizlere şu şekilde anlatılmıştır;
Ben I. tekil kişi adılı
Sen II. tekil kişi adılı
O III. tekil kişi adılı
Biz I. çoğul kişi adılı
Siz II. çoğul kişi adılı
Onlar III. çoğul kişi adılı
Örnek: Bana onu tanımadığını söylemiştin? Cümlesindeki “onu” kişi zamiri olarak yer almakta.
Örnek: Beni üzmeye hakkın yok. ( Beni kelimesi kişi zamiri olarak kullanılmıştır.
- Şahıs zamirleri İyelik (aitlik) eki almazlar.
2- Dönüşlülük Zamiri
İyelik eki olarak da kullanılan dönüşlülük zamiri,”kendi” sözcüğünden oluşmaktadır. Kendi-m, kendi-n, kendi-si, kendi-leri şeklinde kullanım alanları vardır.
Örnek olarak “Ben bu soruyu kendim çözdüm” örneğin de kişinin kendisini vurgulayarak bir şeyler ifade ettiğini görebiliriz.
3- İşaret Zamiri
İşaret olarak anlatılmak istenen ifadelerin tamamı bu zamir ile ifade edilmelidir. Bu, şu, o onlar, bunlar, şunlar, oradaki, buradaki, şuradaki, orası, burası, şurası genel olarak işaret zamiri olarak kullanılmaktadır.
Örnek: Kitabı oraya götürebilir misin? ifadesi işaret zamiri için verilebilecek en güzel örnektir.
Örnek: Onları çarşıdan almış.
4- Belgisiz Zamir
Adlarının yerine kesin olarak ifade etmeyecek durumlarda belgisiz zamirler kullanılmalıdır. Bazı, birçoğu, herkes, kimisi gibi kelimeler belgisiz zamir olarak kullanılmaktadır.
Örnek: “Senin yerine nöbet tutacak başka birisi yok mu?” bu cümledeki başka ifadesi herhangi bir anlam ifade etmediğinden dolayı belgisiz zamir olarak adlandırılmaktadır.
5-Soru Zamiri
İsimler üzerinden soru sormak istenilmesi durumunda soru zamirleri üzerinde yardım alırız. Bu akşam beni evden kim alacak? Cümlesindeki “kim” bir soru zamiridir. Kim (kime, kimi, kimde, kimden, kimler…) Ne (neyi, neye, neler, nesi, neyin…) Nere (nerede, nereden, neresi, nereyi…) Hangisi (hanginiz, hangimiz, hangileri…) Kaçı (kaçıncısı, kaçınız, kaçımız… soru zamiri için kullanılan kelimelerdir.
6- İlgi Zamiri
-ki bizim ilgi ekimizdir. Bu eki biz isim yerine kullanırsak ilgi zamirini meydana getirmiş oluruz. “Senin çantan burada ise Ali’nin ki nerede?” cümlesindeki “ki” ilgi zamiridir.
Her bölüme vermiş olduğumuz örnekler ile zamirler hakkında güzel bir yazı ortaya çıkardık. Bu konuyu daha iyi anlayabilmeniz için test çözerek kendinizi geliştirmeniz gerekmekte.