Sözlü veya yazılı şekilde dile getirilen düşüncelerin, karşı tarafa aktarılması çok önemlidir. Bunun için farklı yol ve yöntemler kullanılır. Bunlardan birisi de tanık göstermedir. Peki, tanık gösterme nedir? Tanık gösterme ne demek? Bunların cevapları ve tanık gösterme örneklerini yazımızın devamında bulabilirsiniz.
Tanık Gösterme Nedir?
Tanık gösterme; düşüncenin doğruluğunun ispatı için farklı kişilerin söylemlerinden ve sözlerinden yararlanılmasıdır. Zaten adından da bu durum net bir şekilde anlaşılmaktadır. Burada, düşüncenin geliştirilmesi ve karşı tarafa kabul ettirilmesi için farklı kişilerin tanıklığından yararlanma durumu vardır.
Öne sürülen düşüncenin, başkalarının görüşüyle desteklenmesi de tanık göstermenin bir diğer tanımıdır. Önemli bir düşünceyi geliştirme yöntemi olan tanık gösterme, oldukça basit bir yöntemdir. Ancak bunun sık sık örneklendirmeyle karıştırıldığı da bilinir. Örneklendirmede, düşünceyi destekleyen örnekler iken, burada ise düşünce farklı kişilerin görüşleri ile desteklenir.
Tanık Göstermenin Özellikleri Nelerdir?
Tanık gösterme nedir sorusuna ilişkin cevaplar, yukarıda yer almaktadır. Bu aşamadan sonra tanık göstermenin özelliklerinden bahsedeceğiz. Böylece diğer düşünce geliştirme yolları ile karıştırılmasını engellemiş olacağız. Tanık göstermenin özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
- Açıklayıcı ve kanıtlayıcı anlatım türlerinde çok sık kullanılır.
- Alıntı yapma olarak da bilinir. Farklı kişilerin, aynı konuda söylemiş olduğu sözler alıntı olarak gösterilir.
- Tanık olarak görüşü kullanılan kişinin, ilgili düşünceyle ilgili bir uzmanlığının olması gerekir. Uzmanlığı olmasa dahi o alanda görüşleri dikkate alınan birisi olmalıdır.
- Düşünceyle ilgili uzman birinin söylemiş olduğu sözler, aynı şekilde kullanılabilir.
- Tanıklığından yararlanılan kişinin sadece sözleri ve söylemleri değil, aynı zamanda ismi veya unvanı kullanılmalıdır. Yani sözün farklı birisine ait olduğu belirtilmelidir.
Yukarıdaki özellikler incelendiğinde, tanık gösterme ne demek şeklindeki sorunun cevabının da bu özelliklerde olduğu anlaşılacaktır.
Tanık Gösterme Örnekleri
Tanık gösterme tekniğinin çok daha iyi bir şekilde anlaşılması için örneklerden yararlanacağız.
Örnek 1
- Tarımın insanlar tarafından öğrenilmesi, toplum düzeninde köklü değişimlere neden olmuştur. Bu değişimler, paylaşım kargaşasının yaşanmasıyla sonuçlanmış ve insanlar paylaşamadıklarından savaşmaya başlamıştır. Ünlü bir sosyolog, bu duruma ilişkin “İnsan, tarım devriminden sonra içindeki kötülüğü çıkarmaya başladı” demiştir. Tarımın insan yaşamına birçok anlamda olumlu etkileri olduğu bir gerçek, ama içindeki kötülüğü de dışarıya vurmasının başlangıcı olduğu unutulmamalıdır.
Yukarıdaki paragraf incelendiğinde yazarın düşüncesini, ünlü bir sosyoloğun sözüyle desteklediği görülmektedir. Burada tanık gösterme vardır. Bakın, ünlü bir sosyolog da benim gibi düşünüyor şeklindeki bir aktarımdan bahsedilebilir.
Örnek 2
- Denemeler, aslında çok büyük düşünceler içermez. Deneme, genel olarak yazarın deneyimine, duygularına, zekasına ve birikimine dayanır. Kendi içinde gelenleri yazar, denemede özgür bir şekilde aktarma fırsatı yakalar. Nurullah Ataç tarafından söylenen “Deneme benin ülkesidir” sözüne katılmamak imkansızdır. Deneme, aslında insanın kendisidir.
Buradaki paragrafta ise deneme ile insanın kendisi arasındaki ilişkiden bahsedilmiş ve bu düşünce, yine bir alıntı ile desteklenmiştir. Yani tanık gösterme yöntemi kullanılmıştır.
Örnek 3
- Bilim insanı olmasını istediğiniz bir çocuğunuz mu var? İlk yapmanız gereken ona insanları, doğayı, şiiri ve edebiyatı sevdirmek olmalıdır. Böylece insanları daha yakından tanıyacak, onları sevecek ve anlayacak. Bütün bunlar ise insanlığa fayda sağlama isteğini ve bilim insanı olma arzusunu arttıracaktır. Balzac’ın da dediği gibi “Bilim insanı olmak için önce insanları, dolasıyla da edebiyatı sevmelisiniz.”
- Dil, sadece iletişim aracı olarak değil, aynı zamanda kuşaklar arası bir köprü görevi de üstlenir. Eğer dilimizi koruyamaz isek, bir süre sonra kuşaklar arasındaki o bağlantı kopar. Bundan dolayı dilimizi mümkün olduğunca korumaya gayret etmeliyiz. Orhan Veli’nin “Dili, her zaman ve her yerde düşünmeli ve korumalıyız” sözüne katılmamak elde değil.
Tanık gösterme konusunda aklınıza takılan şeyler mi mevcut? O zaman bizimle bu konu altından iletişime geçerek aklınızdakileri sorabilirsiniz.