Günlük konuşmalarda da sık sık kullanılan örnekleme, düşünce geliştirme teknikleri arasında yer alır. Peki, örnekleme nedir? Nasıl kullanılır? Bu soruların cevapları için yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.
Örnekleme Nedir?
Örnekleme; adından da anlaşılacağı gibi herhangi bir düşünceyi desteklemek için örnek vermedir. Böylece ilgili düşünce, hedef kişinin zihninde daha kolay bir şekilde canlanır. Bu durum ise kavramın anlaşılması adına son derece önemlidir.
Bilindiği kavramların önemli bir kısmı soyuttur ve bundan dolayı anlaşılmaları bazen zor olabilir. Bir kavram hakkında verilecek etkili bir örnek, sayfalar dolusu açıklamadan çok daha etkili olabilir. Örnekler sayesinde düşüncenin somut hale gelmesi söz konusu olacaktır. Buradan hareketle örnekleme ne demek sorusu için; “düşünceyi somutlaştıracak örnekler vermektir” denilebilir.
Örnekleme Özellikleri Nelerdir?
Örnekleme, düşünce geliştirme yollarından sadece birisidir. Bundan dolayı zaman zaman diğer düşünce geliştirme yöntemleri ile karıştırılabilir. Bu noktada örnekleme özelliklerinin bilinmesi son derece faydalı olacaktır. Bu özellikler şu şekilde sıralanabilir:
- Sadece bir tane düşünce vardır.
- Bu düşünce bir veya birkaç örnek ile belirgin bir şekilde desteklenir.
- Düşünce ve bu düşünceyi desteklemek için verilen örnekler arasında açık bir bağ vardır.
- Düşüncenin okur tarafından anlaşılması, temel hedeftir.
- Özellikle soyut kavramları somut hale getirir.
- Bir veya birden fazla cümleden oluşabilir.
Örneklemeye ilişkin genel özellikler bu şekildedir. Bir cümlenin örnekleme olup olmadığını anlamak için cümlenin başına “örneğin, mesela, örnek olarak” gibi kelimeler veya kelime öbekleri getirilmelidir. Eğer anlamda herhangi bir bozulma söz konusu değilse, orada kullanılan yöntemin örnekleme olduğu rahatlıkla söylenebilir.
Örnekleme Örnekleri
Yukarıda örnekleme nedir, örnekleme ne demek türünden sorulara cevap verildi. Bu aşamadan sonra ise örnekleme örnekleri üzerinden konunun daha net bir şekilde anlaşılması sağlanacaktır. Bunun için aşağıdaki cümleleri incelemeniz yeterlidir.
- Geçmişte yaşayan bilim insanların birçok zorluğa rağmen geliştirmiş oldukları, yaşam kalitemizin yükselmesinin en önemli nedenlerindedir. Edison ve Tesla tarafından elektrik alanında yapılan çalışmalar, birçok noktada ciddi kolaylık yaşamamızı sağlar.
Buradaki cümle incelendiğinde önce bir düşüncenin dile getirildiği, daha sonra ise bunu destekleyen bir örnek verildiği görülmektedir. İkinci cümlenin önüne “örneğin” kelimesi getirildiğinde, anlamın bozulmadığı net olarak görülecektir.
- Doğadaki hayvanların üstlenmiş olduğu roller, insan ırkının devamlılığı adına son derece önemlidir. Dışarıdan bakıldığında insanlar için sadece bal ürettiği düşünülen arılar, aslında birçok meyve ve sebzenin oluşması için gerekli olan tozlaşmayı sağlar.
İlk olarak verilen düşünce, ikinci cümle ile net bir şekilde desteklenmiştir. İkinci cümlenin başına “Örneğin” kelimesi eklendiğinde, anlamın kesinlikle bozulmadığını görebilirsiniz.
- Çevrenin kirlenmesinde insan faktörü çok önemlidir. İnsanlar tarafından atılan pet şişeler, plastik ambalajlar ve diğer çöpler, çevrenin kirlenmesine neden olur.
- Çevremizdeki renklerin psikolojimiz üzerinde etkili olduğu, birçok uzman tarafından dile getirilmektedir. Canlı olan kırmızı, sarı ve mavi gibi renkler mutluluk verirken, siyah ve gri gibi renkler ise insanları karamsarlığa itebilir.
Tanık Gösterme ile Örnekleme Arasındaki Fark
Örnekleme ile tanık gösterme arasında ciddi bir benzerlik vardır. Bundan dolayı zaman zaman karıştırıldıkları da bilinir. Bu bölümde, iki yöntem arasındaki temel farklılıklardan bahsedeceğiz.
- Örneklemede tek bir düşünce ve onu destekleyen örnekler vardır.
- Tanık göstermede ise yazara ve tanık gösterilen kişiye ait iki düşünce vardır.
Burada bahsedilen temel husus dikkate alınarak, tanık gösterme ile örnekleme arasındaki karışıklık giderilebilir. Ayrıca yine “Örneğin, mesela” gibi sözcüklerden yardım alınabilir. Böylece en doğru karar verilmiş olunacaktır.