Türk Edebiyatı’nda önemli gelişmelerden biri de Tanzimat döneminde yaşanmıştır. Edebiyata farklı türlerin farklı değer katmasıyla yeni bir dönem başlamıştır. Tanzimat döneminden sonra edebiyatımıza dahil olan tür; hikayedir. Meraklıları ya da Edebiyatla uğraşanların üzerinde durdukları bir konu da olay hikayesi nedir? Olay hikayesi örnekleri ve temsilcileri nelerdir? sorularına yanıt bulmak istemeleridir.
Olay Hikayesi Nedir?
Hikayeler genellikle mekân, zaman, kahraman, olay örgüsünden oluşur. Bir olay örgüsü çerçevesinde zaman, mekân, kahraman unsurlarıyla gerçek ve ya gerçeğe yakın olayların anlatıldığı tarzlara hikaye denir. Günümüzde küçük romanlar olarak adlandırılırlar. Hikayeler 3’e ayrılır. Bunlar; olay hikayesi, durum hikayesi, modern hikâye şeklindedir. Bir olayı merkezine alarak olay örgüsü çerçevesinde kişi zaman ve mekân unsurlarıyla birlikte okuyuculara aktaran hikayelere ‘Olay hikayesi ‘denir. Olay hikayelerinin özelliklerine bakılırsa;
– Gözleme önem verilir. Bu gözlemlerde kişilerin fiziksel ve ruh özellikleri işlenir.
– Merak ve heyecan ön planda olan unsurlardır. Çarpıcı sonla bitim yapılır.
– Öyküleyici ve betimleyici anlatım vardır.
– Realizm akımının etkisi ile olaylarda gerçek yaşama başvurulur.
– Barındırdıkları özellikleri sayesinde mini bir roman olarak adlandırılırlar.
– Bu türün en başarılı örneklerini veren Guy De Maupassant, bu hikâye türünün Maupassant tarzı hikayeler olarak bilinmesini sağlamıştır.
Olay Hikayesinin Türk ve Dünya Edebiyatı’ndaki Temsilcileri Kimlerdir?
Maupassant hikâye tarzında serim, düğüm ve çözüm bölümleri vardır. Giriş (serim) bölümünde zaman, kişiler ve mekân hakkında kısa kısa bilgiler verilir. Okuyucunun hayal dünyasında canlandırması için zengin bir dil ve sade bir anlatım biçimi kullanılır. Gelişme (düğüm) bölümünde ise olaylar genellikle sebep sonuç ilişkisi çerçevesinde gelişir. Bu bölümde merak ve heyecan unsuru en üst seviyelere taşınır. Sonuç (çözüm) bölümünde ise m2erakta bırakılan her şey sonuca ulaştırılır. Hikâyenin bitimine kadar heyecan ve merak duygusunu üst düzeyde tutan yazar çözüm bölümüyle birlikte her şeyi açığa kavuşturarak hikayesini bitirir.
Olay hikayesi (Maupassant tarzı hikâye) temsilcileri sıralanacak olursa; dünya edebiyatında bu türün en önemli temsilcisi olarak bilinen ve hikayeye ismini veren Fransız yazar Guy De Maupassant’tır. Bu tarzda yaklaşık olarak 300 hikâye yazdığı bilinmekte. Türk edebiyatında ise olay hikayesinde en büyük temsilcisi ise Ömer Seyfettin’dir. Olay hikayesi türünde en çok eser veren yazarımızdır. Ayrıca Refik Halit Karatay, Reşat Nuri Gültekin, Sabahattin Ali ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu da bu türde başarılı eserler veren yazarlar olarak bilinmektedir.
Olay Hikayesi Örnekleri
Türk Edebiyatı içerisinde, bu hikayecilik türünde en önemli eserler; Ömer Seyfettin tarafından yazılan Kaşağı ve Refik Halit Karay tarafından yazılan Gözyaşı olmaktadır. Bu her iki önemli hikâye de ilkokul ve liselerde eğitim müfredatlarında yer alır.