Günlük yaşam içinde kullanılan kanıksama kelimesi, hangi anlamlara gelir? Kanıksama nedir? Bu soruların cevaplarını yazımızın devamında bulabilirsiniz.
Kanıksama Nedir?
Kanıksama; sık tekrar edilen durumlara, sözlere ve olaylara alışmadır. Son dönemlerde kullanımı artan bu kelime, genellikle olumsuz durumların artık kabullenildiğini anlatmak için kullanılır. Bundan dolayı “kabullenme” gibi bir anlamı olduğu da söylenebilir.
Günlük yaşamda karşılaştığımız çok farklı olaylar var. Bunların bazıları olumlu, bazıları olumsuz. Bir kısmı nadiren gerçekleşirken, bir kısmıyla ise daha fazla karşılaşıyoruz. Buradaki olumsuz durum veya olaylarla ilk defa karşılaştığımızda refleks olarak bir tepki verir ve durumu kabullenmediğimizi gösteririz. Ancak verdiğimiz tepkiye karşın, söz konusu olay aynen devam eder. İşte bu durum bir süre daha devam ettiğinde, artık tepki vermemeye başlar ve tam anlamıyla o olayı kabulleniriz. Daha farklı bir ifade ile duyarsızlaşırız. İşte bu durum, “kanıksama” sözcüğü ile ifade edilir.
Kanıksama nedir sorusunun cevabı, örnekler üzerinden de verilebilir. Örneğin, bir futbol taraftarı takımının şampiyon olmasını ister. Bu isteği karşılanmadığı ilk yıllarda ciddi tepkiler verir. Ancak devam eden yıllarda tepkileri azalır ve bir süre sonra tamamen durur. Yani takımının şampiyon olamamasını artık kanıksar. İşte bu durum kanıksama, duyarsızlaşma ve kabullenme gibi sözcüklerle ifade edilir.
Kanıksama Ne Demek?
Kanıksama ne demek şeklindeki soruya verilecek en kısa cevap “duyarsızlaşma” olacaktır. İki kelime birbiri ile aynı anlamı taşır. Kanıksama anlamı, olumsuz durumlarla ilgilidir. Buradaki ince ayrıntıyı kaçırmamak gerekir.
Daha farklı bir açıdan bakıldığında, kanıksamanın aslında bir algı yönetimi olduğu dahi söylenebilir. Herhangi bir özelliğin değiştirilmesi ya da onun değersizleştirilmesi, ancak kanıksama ile mümkündür. Özellikle milli ve manevi değerlerden bazıları için bu tür psikolojik savaşlar yürütüldüğü iddia edilir. Bu savaşların temel hedefi, kanıksama durumunun meydana getirilmesidir.
Kanıksamanın nasıl bir psikolojik savaş ya da algı yönetiminde kullanılan araç olduğu, örnekler üzerinde daha açık bir şekilde anlaşılacaktır. Mesela, sizin için kutsal olan bir değere ufak bir hakaret yapıldığında başlangıçta tepki verirsiniz. Ancak değişik zaman aralıklı olarak bu hakaretler devam ettiğinde, söz konusu davranışı artık önemsememeye ve tepki vermemeye başlarsınız. Bir süre sonra o küçük hakarete karşı duyarsızlaşmış olursunuz. Daha sonraki süreçte hakaretlerin dozu artsa dahi artık bu durumu kanıksamış olduğunuz için herhangi bir tepki vermez ve yaşamınıza devam edersiniz. İşte kanıksama ile sizin için kutsal olan bir değer değersizleştirilmiş olur.
Kanıksama Örnekleri
Kanıksama nedir konusuyla ilgili bilgi verirken, buna ilişkin örnek cümleler yararlı olacaktır. Bu cümlelerin her birisinde kanıksamayı direkt olarak fark edeceksiniz. Şimdi cümlelere geçelim:
- Sürekli artan akaryakıt fiyatlarına tepki gösteren kimse kalmadı.
- Ailesinden sürekli şiddet gören çocukların, dayaktan korkmadıklarını gösteren araştırmalar var.
- Yazılılardan sürekli düşük not almasına rağmen, artık hiç üzülmüyor.
- Arkadaşlarını her seferinde arkadan vurması artık kimseyi şaşırtmıyor.
- Toplu olarak yapılan işten çıkarmalara beklenilen tepkiler verilmedi.
- Yavaş yavaş suyun içinde ısıtılan kurbağa, kaynar suda olduğunu fark edemedi.
- Otel ve restoranların Türkçeyi umursamaz tavırları, herkes tarafından biliniyor.
Burada yer alan cümlelerin her birinde olumsuz bir durum var. Ve söz konusu olumsuz durum ilgili kişi ya da kişiler tarafından artık kabullenilmiş. Yani kanıksanmış.
Kanıksama sözcüğü, dilimizdeki en farklı sözcüklerden birisidir ve çok önemli anlamlar taşır. Tek kelimelik bu sözcük, insanların psikolojik bir süreç sonunda mücadeleden vazgeçerek ilgili olayı/durumu kabullendiklerini ifade eder.