Gen Mühendisliği Nedir ? Uygulamaları Nelerdir ?

Gen Mühendisliği Uygulamaları

İçerik gizle

1- TIP ALANINDAKİ UYGULAMALARI

Genetik mühendisliği çalışmaları ile interferon, insülin, büyüme hormonu, kalsitonin hormonu, virüs aşıları, ilaçlar ve çeşitli enzimler üretilmektedir.
Hastalıkların erken teşhisi tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi,
Hastalıklara neden olan genlerin ayıklanması,
Tedavi amaçlı yapay hücre, doku, organların klonlama yöntemiyle yapılıp saklanması
Kanser gen tedavisi uygulamalarının geliştirilmesi
İnsülin hormonun üretilip şeker hastalığının, büyüme hormonunun üretilip cücelik tedavisinde kullanılması
Hücrelerin virüslere karşı oluşturduğu savunma maddesi olaninterferon üretimi
Tek yumurta ikizlerinin oluşturulması, cinsiyet tayini
Pin

2- ENDÜSTRİ ALANINDAKİ UYGULAMALAR

Birçok ürünün üretilmesinde kullanılan enzimler, Biyoteknolojik yöntemlerle mikroorganizmalar tarafından daha hızlı ve ekonomik olarak üretilmektedir.
Enzimler; Çevre kirliliğinin önlenmesinde, besin, bira, malt üretiminde, ilaç, deri, deterjan sanayisinde kullanılmaktadır.

3- ÇEVRE ALANINDAKİ UYGULAMALAR

Çevre sorunlarının çözümü için mikroorganizmalar kullanılmaktadır.
Gen mühendisliğiyle elde edilen mikroorganizmalar, mineral madenciliğinde, doğadaki zehirli artıkların temizlenmesinde kullanılır.
Organik artıkları parçalayan enzimleri sentezleyen gen, kirli sularda yaşayan mikroorganizmalara aktarıldığında su kirliliği giderilir.
Ağır metallerin canlıların tekrar kullanımına hazır hale getirilmesi için bakteriler kullanılır.

4- HAYVANCILIK ALANINDAKİ UYGULAMALAR

Gen teknolojisiyle bazı transgenetik böcekler, solucanlar, ve omurgalı hayvanlar üretilmektedir.
Sazan balığından alınan büyüme hormonu sentezleyen gen, alabalığa nakledilerek daha hızlı büyüyen ve daha büyük alabalık elde edilmiştir.
Dil balığından alınan gen, somun balığına aktarılarak somun balıklarının soğuk sularda yaşaması sağlanmıştır.
Bir sığır ırkından fazla kas üretimine neden olan bir gen farklı sığır ırkları ve koyunlara aktarılmış ve daha fazla et üreten trans genetik organizmalar elde edilmiştir.
İnsandan alınan bir gen koyuna nakledildiğinde koyunun sütünden bir akciğer hastalığının tedavisinde kullanılan madde üretilmiştir.
AIDS virüsünün genleri farelere aktarılarak fareler AIDS araştırmalarında kullanılmaktadır.
Transgenetik hayvanlar sayesinde et ve süt verimi yüksek hayvanlar üretilmiştir.
Çiftlik hayvanlarının tedavisinde kullanılan aşılar ve büyüme hormonu üretilerek yaygın olarak kullanılmaktadır.

5- TARIM ALANINDAKİ UYGULAMALAR

Ekonomik değeri yüksek bitkilere, böcek, virüs, bakteri ve soğuğa karşı direnç kazandıran genler transfer edilir.
YapısındaA vitamini bulunmayan beyaz pirince, bir bakteri ve nergis bitkisinden gen aktarılması ile pirincin A vitamini üretmesi sağlanmıştır.
Kutuplarda yaşayan bir balıktan alınan gen, domates ve çileğe aktarılaraksoğukta yetiştirilmesi sağlanmıştır.
Aminoasit sentezleyen gen yonca yaprağına nakledilerek protein değeri yükseltilmiştir. (yem bitkisi)
Ateş böceklerinin ışık saçmasını sağlayanlusiferaz enzimi sentezleyen gen, tütün bitkisinin yaprağına aktarıldığında bu bitkilerin ışık saçtığı görülmüştür.
Tarım ürünlerine zarar veren böceklerle mücadelede, böcek öldürücü ilaçlar(insektisit) kullanılmaktaydı.Fakat böcek öldüren ilaçların uzun süre kullanılması, çevre kirliliği, insanlarda sağlık sorunları ve böceklerde direnç kazanma sorunlarına yol açmaktadır. Bir bakterinin ürettiği toksin 48 saat içinde böcek larvalarını öldürmektedir. Bu toksini şifreleyen gen, domates, tütün ve pamuk gibi bitkilere aktarılır, bu bitkiler böceklere karşı direnç kazanır. Böylece böcek öldürücü ilaçların kullanımı azaltılarak ekolojik dengenin bozulması engellenebilir.
Tarımda yaygın olarakyabani otları yok etmek için ot öldürücü (herbisit) kullanılmaktadır. Bu ilaçlar aynı zamanda kültür bitkilerine de zarar verir.

6- DNA PARMAK İZİ

Her insanın DNA’sındaki nükleotidlerin dizilişi kendine özgüdür. ( Tek yumurta ikizleri hariç )
İnsanın genomunda değişik uzunluklarla tekrar edilen ve belirli bir proteini kodlamayananlamsız diziler
Tekrar edilenanlamsız dizilerin sayısı ve baz dizilimi kişiden kişiye farklılık gösterir. ( Akrabalarda benzerdir )
DNA parmak izi yönteminin basamakları :
DNA uygunrestriksiyon enzimiyle kesilir.
Tekrar eden DNA parçaları PCR ( polimeraz zincir reaksiyonu ) yöntemiyle çoğaltılır.
Çoğaltılan DNA parçaları jel içine enjekte edilir.
Elektroforez tekniği ile DNA’lar büyüklüklerine göre değişik uzaklıklarda ayrılır.
Bunlar boyanıp görüntülendiği zaman birbant profili ortaya çıkar. Bu profile DNA parmak izi denir.

Canlı varlıkların kalıtsal özellikleri üzerinde araştırmalar yapan, onlara yeni özellikler kazandırılmasına yönelik çalışmalar yapan bilim dalıdır.