DNA’nın yapı ve görev birimi DNA’nın yapısını anlamak için oldukça önemlidir. Fen bilimlerinden biyolojiye kadar geniş bir alanda yaşamın kaynağını gösteren DNA konusu bu alanda yetkinlik kazanılması için iyi anlaşılması gerekmektedir.
DNA Nedir?
DNA tanımı itibariyle yaşamı oluşturan bir sarmaldır. Kromozomlar üzerinde yer alan DNA, canlı özelliklerinin nesiller arasında aktarılmasını sağlamaktadır. İpliksi yapıya sahiptir ve kalıtım molekülü olarak da bilinir. En önemli görevlerinden birisi kalıtsal bilgileri sağlayışıdır. Bu bakımdan hücrenin yönetici molekülü olarak da tanımlanabilmektedir. Çift zincirli yapıda olan DNA’da bir zincir anneden bir diğeri de babadan gelmektedir. Görünümü itibariyle bu zincir birbirlerine dolaşırlar ve merdiveni andırırlar.
DNA’nın Yapı Birimi Nedir ?
DNA’nın en küçük yapı birimi nükleotidlerdir. Nükleik asitlerin yapı taşlarına nükleotid denilmektedir. Buna göre nükleotidler zincir şeklinde birleşmeleri sonucunda nükleik asitleri oluşturmaktadırlar. Nükleotidlerin yapısı ise üç ana kısımdan oluşmaktadır;
- Azotlu organik baz,
- Beş karbonlu şeker – pentoz
- Fosfat grubu – H3PO4
Azotlu organik baz glikozit bağı sayesinde beş karbonlu şekere bağlı durumdadır. Bu birleşime de nükleozit denilmektedir. Nükleozitler de fosfodiester bağ ile birlikte fosfat grubuna bağlandığında nükleotidler oluşmaktadır. DNA’nın en küçük yapı birimi olduğu için nükleotidler esasında canlılığın da temel bileşenlerini oluşturmaktadırlar. Nükleotidler taşıdıkları azotlu baza göre isimlendirilmektedirler. Buna göre de beş çeşit nükleotid bulunmaktadır. Bunlar da Adenin (A), Guanin (G), Sitozin (C), Timin (T), Urasil (U)’dir.
DNA’nın Görev Birimi Nedir?
Yapı biriminin üzerinde yer alan DNA’nın görev birimi en basit tanımıyla gen olarak adlandırılır. DNA üzerinde beş çeşit nükleotidden neredeyse milyonlarca bulunmaktadır. Bunların bir araya gelmesi ise sayısız kombinasyon yaratmaktadır ve bu yüzden her insan fiziksel özellikleri açısından birbirinden farklı olabilmektedir. DNA’da bir araya gelen nükleotidler hücrelerin yönetilmesi ile ilgili olarak çok fazla görev üstlenirler. DNA üzerinde yer alan anlamlı bölgeler gen olarak adlandırılır. DNA görev birimi olarak da bilinen genler saç renginin nasıl olacağını, boy uzunluğunun ne kadar olacağı gibi pek çok konuda tayin edicidirler.
Başka bir ifade ile genler DNA üzerinde yer alan kalıtsal bilgileri yeni nesillere taşırlar ve böylece yapısal olarak önemli bir görev görürler. Genlerin en büyük görevi kalıtsal özelliklerin taşınmasını sağlamak kadar sağlıklı bileşenlerin de aktarılmasını sağlamaktır.