Arkeler hakkında oluşturmuş olduğumuz bu rehberimizde birçok öğrencimiz ödevlerini yapabileceği gibi derste öğrendiklerinin yanı sıra çok daha fazlasını öğrenerek bu derse olan ilgilerini gösterebilecek. Bunun yanı sıra genel kültürünü geliştirmek, araştırma yapmayı seven kişiler içinde oldukça yararlı olacağını düşündüğümüz yazımızın temel konusunu Arkelerin özellikleri hakkında olacak. Arkelerin genel özellikleri yanı sıra arkelerin türleri, arkelerin yapısı ve arkelerin sınıflandırılması gibi detaylara da yer vereceğiz.
Arkeler Alemi
Arke, prokaryot ismi verilen çekirdeği bulunmayan tek hücreli mikroskobik organizmalara denir. Arkelerin özellikleri dikkate alındığında bazı özellikleri onların ökaryot canlılarla benzerlik taşımalarına neden olmaktadır. Zorlu yaşam koşullarına uyum sağlamayı başaran bu canlılar çok soğuk ya da sıcak, düşük pH değerine sahip vb. birçok çevre şartında yaşamlarını sürdürebilirler. Bahsi geçen ortamlarda birçok canlının yaşaması imkansızken Arkeler için bu şartlar bir problem teşkil etmemektedir.
Arkelerin Özellikleri
Arkelerin özellikleri hakkında kafanızı kurcalayan birçok konu olduğunun farkındayız bu nedenle sizlere Arkelerin özellikleri maddeler halinde sunacak olup daha akılda kalıcı olmasını sağlayacağız.
- Arkeler tek hücreli canlılar sınıfına dahildir.
- Arkeler normal olmayan, ekstrem doğa şartlarında dahi yaşayabilirler.
- Arkelerin bilinen bir hastalık yapıcı türü bulunmamaktadır.
- Arkelerin DNA’ları incelendiğinde halka şeklindedir.
Arkelerin Sınıflandırılması
Arkeleri sınıflandırırken içerisinde bulundukları (yaşadıkları) ortamların özelliklerini dikkate alarak bir sınıflandırma yapılır. Geçmiş dönemlerde bakteriler ile aynı alem içerisinde incelemeleri gerçekleştirilen Arkeler 1990’lı yıllara gelinmesiyle birlikte gelişen teknolojinin de etkisiyle metabolik, hücresel ve genetik özellikleri dikkate alındığında bakteriler dışında farklı bir alem olarak incelemeleri devam ettirilmiştir.
Arkeleri sınıflandırmadan önce arkelerin türleri hakkında bir bilgi sahibi olunması gerekir. Arkelerin türleri; Halofiller, Metanojenler, Termofiller, Sülfür İndirgeyenler ve Psikofiller olmak üzere 5 çeşittir.
- Halofiller: Bu türe dahil olan Arkelerin en dikkat çekici ve ayırıcı özelliği aşırı tuzlu ortamlarda yaşıyor olmalarıdır. Doğal tuz yüzeylerinde yaşamlarını sürdüren bu tür fotosentez yapabilmektedir.
- Metanojenler: Metan gazı üreten bu tür anaerobik ortamlarda yaşamını sürdürür. Oksijen bulunmayan ortamlarda üremelerini gerçekleştirirler. Oksijen oranının oldukça düşük olduğu bataklık ve göl dipleri gibi alanlarda yaşarlar. Ayrıca hayvan bağırsakları ve tortu tabakalarda da yaşayabilirler. 84 °C altında bulunan ortamlarda yaşayamayan bu tür için ideal sıcaklık 98 °C’dir.
- Termofiller: Bu tür yüksek sıcaklık değerine sahip alanlarda yaşamlarını sürdürmektedir. Bu alanlar sıcak su kaynakları, gayzerler, deniz altında yer alan sıcak oluklar, yanardağ çevresi gibi alanlar olarak örnek gösterilebilir.
- Sülfür İndirgeyenler: Sülfür kaynaklarında yaşayan bu Arke türü, ortalama 85 °C sıcaklıkta yaşamlarını sürdürebilir. Yüksek asidik ortamlarda yer alan bu tür (ortalama 1.0 pH değeri) hidrojen ya da volkanik kökenli inorganik sülfürü bir enerji kaynağı olarak kullanır.
- Psikofiller: Sıcağı sevmeyen bu Arke türü oldukça soğuk (aşırı) ortamlarda yaşamlarını sürdürür.